**خوشال خان خټک** (۱۶۱۳-۱۶۸۹) چې اکثره وخت د "پښتو ادب پلار" بلل کیږي، د پښتو د تاریخ یو له سترو شاعرانو، جنګیالیو او پوهانو څخه و. هغه د اکوړه خټک په سیمه کې (د اوسني خیبر پښتونخوا، پاکستان) د خټک په قبیله کې زیږیدلی او نه یوازې د هغه د شعر لپاره بلکې د هغه د مشرتابه او د پوځي شخصیت په توګه د رول لپاره هم شهرت لري. ### لومړنی ژوند او پس منظر خوشحال خان په یوه عالي کورنۍ کې زیږیدلی و چې د مغولو امپراتورۍ ته یې د خدمت کولو تاریخ درلود. پلار يې شهباز خان يو سيمه ييز مشر او د درناوي وړ شخصيت و، چې خوشحال ته يې د رهبرۍ او تعليم په برخه کې پياوړي بنسټونه برابر کړل. خوشحال خان له ځوانۍ څخه د جنګ، حکومتدارۍ او پښتو ادب په هنرونو کې روزل شوی و. هغه په ​​پیل کې د مغول امپراتور اورنګ زیب په مشرۍ د یوه سرتیري او مشر په توګه دنده ترسره کوله، د خپلې قبیلې قومانده یې کوله او په سیمه کې یې سوله ساتله. په هرصورت، سیاسي اختلافات او د مغولو واکمنانو د هغه مخ په زیاتیدونکي بې باورۍ په پای کې د هغه د زندان او د مغل امپراتورۍ په وړاندې د بغاوت لامل شو. ### ادبي مرستې خوشحال خان خټک په پښتو ادب کې یو له مهمو شخصیتونو څخه شمیرل کیږي، او د هغه په ​​شعرونو کې د جګړې، غیرت، مینه او فلسفې په ګډون پراخ موضوعات شامل دي. هغه له **45,000 څخه ډیر آیتونه ** لیکلي او د هغه د استعداد او وړتیا لپاره پیژندل کیږي چې دواړه په غزل او مارشل ټون کې لیکل کیږي. - **د جنګیالیو شاعري**: د خوشحال خان ډیری شعرونه د یو جنګیالي په توګه د هغه ژوند او د ازادۍ او عدالت سره مینه منعکس کوي. هغه د زړورتیا، قبیلوي عزت او د خپلواکۍ لپاره د مبارزې په اړه په پراخه کچه لیکلي. - **فلسفه او اخلاق**: خوشحال خان د اخلاقو، عزت نفس او حکمت په موضوعاتو هم بحث وکړ او د ژوند درسونه یې د خپلو تجربو پر بنسټ وړاندې کړل. - **مینه او رومان**: د خپل نظامي شالید سره سره، خوشحال یو رومانتيک شاعر هم و، چې د مینې، ښکلا او طبیعت په اړه ژور احساسات څرګندوي. د هغه رومانتيک شعرونه اکثرا د کلاسیک پارسي شاعرانو سره پرتله کیږي. - **پښتنو یووالی**: د خوشحال خان یو له مهمو پیغامونو څخه د پښتنو د قومونو ترمنځ د یووالي اهمیت و. هغه په ​​قبایلي عزت ټینګ باور درلود او هڅه یې کوله چې د اکثره ټوټه شوي پښتني ټولنو ترمنځ یووالي ته الهام ورکړي. ### د مغلو پر ضد بغاوت د خوشال خان خټک له مغلو سره اړیکي هغه وخت بدلې شوې کله چې هغه د امپراتور اورنګ زیب لخوا زنداني شو، د سیاسي اختلافاتو او د خټک د مخ په زیاتیدونکي نفوذ له امله د هغه د خلکو ترمنځ. خوشال له خوشې کېدو وروسته د مغولو د واکمنۍ پر وړاندې په کلکه مخالف شو، د پښتنو د خپلواکۍ او د بهرني تسلط پر وړاندې یې د مقاومت پلوي کوله. ### د پام وړ کارونه د هغه ځینې خورا مشهور اثار شامل دي: - **"سواتنامه"**: د سوات ته د هغه د سفر په اړه د سفرلیک طرز شعر چې د سیمې ښکلا او د شاعر داخلي فکرونه منعکس کوي. - **"فتحنامه"**: د شعرونو ټولګه چې په زړورتیا او نظامي بریاوو تمرکز کوي. - **"دا خوشال خان دیوان"**: د هغه راټول شوي اثار چې په پښتو ویلو سیمو کې په پراخه کچه لوستل شوي او ستایل شوي. ### میراث او اغیز د پښتو ادب او کلتور په برخه کې د خوشحال خان خټک ونډه ډېره ده. هغه د ازادۍ، عدالت او يووالي شاعر په توګه يادېږي. په قبایلي یووالي او د ظلم په وړاندې مقاومت باندې د هغه ټینګار د پښتنو په هویت باندې تلپاتې اغیزې پریښې دي. د هغه شاعري په افغانستان او پاکستان دواړو کې په پراخه کچه لوستل کیږي، مطالعه کیږي او ویل کیږي، چیرته چې هغه د ملي اتل په توګه درناوی کیږي. د هغه د ادبي میراث سربیره، د حکومتدارۍ، مشرتابه او خود ارادیت په اړه د خوشحال خان افکارو هغه د پښتنو په تاریخ کې یو مهم تاریخي شخصیت جوړ کړی، چې د مقاومت او خپلواکۍ د روح سمبول دی. د هغه کار د پښتو ادب د پوهاوي او د پښتنو د کلتوري وياړ لپاره مرکزي پاتې شوی دی.